ایجاد تعلق سازمانی به این دلیل اهمیت دارد که بدون حس تعلق انگیزه و بهره‌وری نیروهای سازمان تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند. اما حس تعلق سازمانی چه معنایی دارد؟ پاسخ زیاد سخت نیست. حس تعلق سازمانی همان عاملی است که موجب میشود کارکنان به جای نگاه به تعداد ساعات کاری خود به میزان بهره‌وری و انجام شدن کارها بیندیشند. افزایش حس تعلق سازمانی موجب میشود نیروها میزان کار خود را با دستمزدشان مورد سنجش قرار ندهند. ایجاد تعلق سازمانی کمک می‌کند افراد احساس مفید و موثر بودن داشته باشند و خود را جزئی جدایی‌ناپذیر از سازمان بدانند. منابع انسانی باید احساس کنند از نگاه سایر اعضای سازمان یک نیروی مفید و پذیرفته شده هستند، باید احساس انجام کارهای ارزشمند داشته باشند و از اعماق وجود حس کنند سازمان قدردان زحمات و از خودگذشتگی‌های آنهاست. اما چگونه می‌توان ایجاد تعلق سازمانی را دنبال کرد؟
مهارت‌های خودشناسی را به کارکنان بیاموزید
ایجاد تعلق سازمانی در سایه افزایش سطح شناخت افراد از خودشان می‌تواند انجام شود. اگر منابع انسانی نقاط قوت و ضعف خودشان را بیشتر بشناسند، با سرعت بیشتری در سازمان رشد می‌کنند و همین رشد می‌تواند بر افزایش احساس تعلق سازمانی اثرگذار باشد. خودشناسی و خودآگاهی موجب میشود افراد در زمان بروز بحران بهتر تصمیم بگیرند و ارتباط گسترده‌تری با سایر همکاران برقرار کنند. این موضوع همچنین موجب افزایش اعتماد به نفس نیروهای یک سازمان یا کسب‌وکار میشود. وقتی به کارکنان خود با قدردانی به موقع و کمک به رشد آنها اعتماد به نفس را هدیه کنید، برای ایجاد تعلق سازمانی کار سختی پیش رو نخواهید داشت. تردید نکنید.
کارکنان خود را محرم بدانید
برای ایجاد تعلق سازمانی باید پیش از هر چیز هدف‌گذاری کوتاه، میان و بلند مدت داشته باشید و همه کارکنان را در جریان این اهداف قرار بدهید. این موضوع مخصوصا برای کسب‌وکارهای کوچک اهمیت زیادی دارد. اگر به دنبال تقویت احساس تعلق سازمانی هستید، باید منابع انسانی خود را محرم بدانید و در صورت دستیابی به اهداف، موفقیت‌های سازمان را به اطلاع آنها برسانید. همچنین وقتی شکستی را متحمل می‌شوید آن را از نیروهای خود پنهان نکنید. حتی بد نیست از آنها راهکار و پیشنهاد بخواهید. باید فضایی به وجود بیاورید که کارکنان به صورت شفاف در جریان اتفاق‌های جاری در سازمان قرار بگیرند. با این کار علاوه بر ایجاد تعلق سازمانی بی‌تردید راهکارهای ارزشمندی نیز از کسانی که شاید اصلا از آنها توقع نداشته باشید دریافت می‌کنید. مطمئن باشید و به نیروهایتان اعتماد کنید.
در سازمان جو دوستانه ایجاد کنید
منظور این نیست که فضایی خارج از کنترل و پر از هرج و مرج بسازید. جو دوستانه نباید به این معنا باشد که هر کس هر کاری دلش می‌خواهد انجام بدهد و در نهایت به صرف دوستی با مدیر بالاسری یا سایر همکاران توقع داشته باشد اشتباه او نادیده گرفته شود یا وظایفش توسط دیگران انجام شوند. منظور از جو دوستانه این است که یک ارتباط عاطفی عمیق و حمایت‌گر میان منابع انسانی به وجود بیاید، همه احساس عدالت داشته باشند و کسی به این فکر نیفتد که به حق خود نرسیده است. به این ترتیب فضای غیبت پشت سر دیگران و رقابت‌های ناسالم کم‌تر پدید می‌آید. حتی اگر کسی در یک فضای دوستانه قصد آغاز ناآرامی و آلوده کردن روابط میان همکاران را داشته باشد، به سرعت توسط خود کارکنان پس زده خواهد شد. البته باید بگوییم نقش رهبری یک سازمان در پدید آوردن چنین فضایی اهمیت بسیاری دارد. ایجاد تعلق سازمانی با کمک برقراری روابط دوستانه نیاز به رهبری و کنترل یک مدیر خردمند دارد.
از مشارکت کارکنان در بیشتر امور سازمان غافل نشوید
منظور این نیست که همه امور را به رفراندوم بگذارید و آنقدر جلسات مختلف مشورتی و بارش فکری برگزار کنید که در عمل زمانی برای کار و پیشبرد اهداف سازمان باقی نماند. نه، به هیچ عنوان! بلکه مقصود این است که برای اموری که به کارکنان ارتباط مستقیم دارد از آنها مشورت بگیرید. مشارکت منابع انسانی برای نام‌گذاری یک محصول جدید، قرارداد با یک مجتمع رفاهی، ثبت قراردادهای جدید تجاری که به صورت مستقیم بر حجم و سبک کار آنها اثرگذار است و هر موردی که موجب شود منابع انسانی خود را بخشی از سازمان بدانند می‌تواند ایجاد تعلق سازمانی را تا حد زیادی تقویت کند. ضرورت دارد به همه کارکنان احترام بگذارید و حتی نظر رده‌پایین‌ترین آنها را نیز پراهمیت بشمارید. شاید خاطره بنیان‌گذار شرکت مینو را شنیده باشید که طبق آن ایده ساده یک کارگر در استفاده از پنکه برای خارج کردن بسته‌بندی‌های خالی که به علت نقص فنی دستگاه به بخش خروجی می‌رسیدند، این شرکت را از ضررهای هنگفت نجات داده است. پس مطمئن باشید وقتی کارکنان را در امور مختلف مشارکت بدهید، با یک تیر 2 نشان می‌زنید. هم ایجاد تعلق سازمانی و تقویت این حس را دنبال می‌کنید و هم با راه‌حل‌های خلاقانه‌ای مواجه خواهید شد.
فضای ترس و سخت‌گیری را از بین ببرید
شما به عنوان یک مدیر نباید فضایی ایجاد کنید که کارکنان از شما بترسند و از سوی آنها نامحرم تلقی بشوید. بدون شک یک مدیر و رهبر سازمانی نباید هرگز اجازه بدهد کنترل اوضاع از دستش خارج شود اما این کنترل باید در سایه ایجاد تعلق سازمانی، اعتماد به نیروها و تفویض اختیار به وجود بیاید، نه سخت‌گیری‌های بی‌منطق و فشار بر کارکنان. اگر بر کارکنان خود بیش از اندازه سخت بگیرید، نه تنها خروجی و بهره‌وری آنها را افزایش نمی‌دهید بلکه حس تعلق سازمانی را در وجودشان نابود خواهید کرد. کنترل بیش از اندازه و برقراری دیکتاتوری در سازمان سبب میشود نیروهای متخصص و مستعد به سرعت به دنبال یک جایگزین شغلی باشند. موضوعی که هزینه مادی و معنوی زیادی را بر سازمان تحمیل می‌کند. ایجاد تعلق سازمانی در فضایی پدیدار میشود که شخصیت و ارزش شخص محترم شمرده شده و با کارکنان مانند برده‌های مدرن برخورد نشود.
از ابزارهای ارتباطی دنیای دیجیتال استفاده کنید
به کار گرفتن ابزارهای ارتباطی دیجیتال برای تسهیل دورکاری و برقراری روابط دوستانه خارج از سازمان می‌توانند موجب افزایش احساس تعلق سازمانی میان منابع انسانی شوند. به بیان دیگر با استفاده از ابزارهای دیجیتال و تکنولوژی‌های فناوری ارتباطات می‌توانید سیاست ساعت کاری منعطف را اتخاذ کنید. باور کنید انجام درست و کم‌نقص کار در بسیاری از موارد مهم‌تر از حضور دائمی کارکنان در سازمان است. به کمک ابزارهای ارتباطی تخصصی که حتی می‌توان آنها را به صورت اختصاصی برای سازمان طراحی کرد برگزاری جلسات آنلاین و وبینارها بسیار ساده‌تر از گذشته است. با استفاده از تکنولوژی اطلاعات می‌توان تکلف‌های زیادی را از دوش کارکنان برداشت. البته اگر می‌خواهید از ابزارهای دیجیتال برای ایجاد تعلق سازمانی استفاده کنید، حتما باید این موضوع را در نظر داشته باشید که دورکاری و ساعات منعطف کاری به گونه‌ای برنامه‌ریزی شوند که مرز زندگی شخصی و شغلی مدیران و کارکنان را از میان نبرند یا توقع بی‌جا در ساعات خارج از تایم کاری به وجود نیاورند. زیرا چنین اتفاقی درست برخلاف سیاست‌های افزایش احساس تعلق سازمانی است.
پیشنهاد نهایی
ایجاد تعلق سازمانی می‌تواند در وجود کم‌انگیزه‌ترین کارکنان نیز اشتیاق ایجاد کند. برخلاف تصور تنها حقوق دریافتی نیست که سبب رضایت شغلی کارکنان میشود. منابع انسانی هر سازمان وقتی احساس تعلق به یک مجموعه داشته باشند به آسانی نمی‌توانند از آن خارج شوند. ایجاد تعلق سازمانی فعالیت هزینه‌بری برای مدیران و رهبران سازمانی نیست اما شاید بازسازی و ایجاد تعلق سازمانی بسته به شرایط هر سازمان یک فرآیند زمان‌بر باشد.